Tupac
Amaru "Makaveli" Shakur
Zanim przyjrzymy się bliżej historii tego niezwykłego człowieka, powinniśmy rzucić okiem na wydarzenia poprzedzające narodziny, a dotyczące jego matki - Afeni, gdyż niewątpliwie miala ona i fakt jej zaangażowania w działalność Czarnych Panter olbrzymi wpływ na Tupaca. Alice Faye Williams (imię Afeni przybrała dopiero po ślubie z Mutulu Shakurem, o czym później) już w młodzieńczych latach porzuciła szkołę na rzecz działalności w północonokarolińskim gangu. Przeprowadzka do Brooklynu i romans z jedym z ochroniarzy Malcolma X sprawiły, że poważniej zainteresowała się polityką. We wrześniu 22-letnia wówczas Alice przyłączyła się do nowojorskiej grupy Czarnych Panter, wychodząc za maż za jednego z przywódców - Lumumbę Shakura. Aktywniejsze zaangażowanie się w sprawy partii doprowadziło do jej aresztowania (IV.69) pod zarzutem przygotowywania zamachów bombowych na publiczne miejsca Nowego Jorku i skazania na karę więzienia podczas sławnego "procesu dwudziestu jeden". Siedząc w więzieniu utrzymywała bliskie kontakty jednocześnie z dwoma meżczyznami - Legsem (drobnym handlarzem narkotyków) i Billym Garlandem, także członkiem Panter, biologicznym ojcem Tupaca. Gdy była już w ciąży, powiadomiła Lumambę o zaistniałej sytuacji. Doszło do natychmiastowego rozwodu. Krótki pobyt na wolności skończył się powtórnym osadzeniem w więzieniu, tym razem w Domu Odosobnienia Kobiet w Greenwich Village (II.71). Dopiero kolejne odwołanie i skuteczna samodzielna obrona w sądzie doprowadziła ostatecznie do uniewinnienia i uwolnienia Afeni w maju 1971, zaledwie miesiąc przed urodzeniem Paca.
Dzień 16 czerwca 1971 roku zapisał się złotymi zgłoskami w historii. Jako syn Afeni i Billego Garlanda (który wkrótce potem porzucił rodzinę) w New York University Hospital na Brooklynie na świat przyszedł Tupac Amaru Shakur, w oficjalnych dokumentach zapisany jako Lesane Parish Crooks. Imię Tupac Amaru otrzymał na cześć inkaskiego wojownika, ostatniego wodza narodu, tortutowanego i zgładzonego przez hiszpańskich konkwistadorów. Słowa te tłumaczy się jako Świetlisty Wąż, który u Inków stanowił symbol mądrości i odwagi. Shakur natomiast to w arabskim "wdzieczny Bogu" ; przyjmowanie tego nazwiska było bardzo popularne wsród członków organizacji Narodu Islamu przechodzących na mahometanizm. Jak wspomina Afeni, ciąża przebiegała w bardzo trudnych dla niej warunkach. Gdy płód przybierał na wadze, ona ją traciła. Dopiero zdobyty po długich staraniach nakaz sądowy pozwolił jej otrzymywać dziennie jedno jajko i jedną szklankę mleka dla nienarodzonego jeszcze dziecka.
Kolejne lata były dla Shakurów czasem bardzo niespokojnym. W 1981 roku w napadzie zaplanowanym przez Mutulu zginęło dwóch policjantów - od tego roku ojczym Paca musiał się ukrywać, co pozwoliło mu jedynie na okazjonalne kontakty z synem. Nie mogąc znaleźć stałego miejsca zamieszkania przez caly czas przenosili się pomiedzy Bronxem i Harlemem, nie omijając nawet przytułków dla bezodmnych. Sytuację pogorszył jeszcze Legs, który w 1983 powrócił do rodziny wciągając Afeni w narkotyki. Wkrótce po tym został jednak aresztowany i zmarł w więzieniu. Tupac powiedział później, że zawsze podziwiał Legsa, ponieważ nauczył go bycia "gangsterem" i pokazał mu, co to znaczy. Przez krótki czas Legs był jedynym ojcem, jakiego znał i od jakiego mógł czerpać wzory, a teraz miało go zabraknąć. Te kilka lat Tupac utrwalił w swojej pamięci jako okres bardzo trudny. Wychowywany właściwie bez ojca, stale przemieszczając się z miejsca na miejsce miał trudności z dopasowaniem się do otoczenia i odnalezieniem się w ciągle zmieniającej się rzeczywistości. Jak przyznaje, brakowało mu wtedy twardości i innych cech, których nie mogła przekazać mu matka. Często wspomina kuzynów, którzy naśmiewali się z łagodnych rysów jego twarzy i chyba także charakteru. Podejmując próbę walki z samotnością zaczął pisać wiersze i piosenki. Już na tym etapie życia postanowił zostać aktorem i zdobyć sławę - granie widział jako możliwość stania się kimś godynym szacunki i szansę ucieczki z ponurego, niewdzięcznego życia, jakim je wtedy postrzegał.
Zauważywszy nie tylko duże zainteresowanie, ale także talent do aktorstwa i marnujące się możliwości Tupaca, Afeni zapisała go do The 127th Street Ensemble, grupy teatralnej z Harlemu, gdzie jako 12-latek zadebiutował na scenie grając rolę Travisa w przedstawieniu "Rodzynek w Słońcu" (IX.83). Trzy lata późnej, w czerwcu 1986 roku, Shakurowie przenieśli się do Baltimore, gdzie we wrześniu Tupac zapisał się do Baltimorskiej Wyższej Szkoły Artystycznej, rozpoczynając naukę baletu, aktorstwa i poezji. Tam poznał swoją przyszłą bardzo dobrą przyjaciółkę - Jadę Pinkett.
Jak sam wspominał, czas spędzony w Baltimore był dla niego wspaniałym okresem - występy na scenie, uczenie się aktorstwa i rozwijanie umiejętności tworzenia miało kojący wpływ na jego psychikę i pozwoliło mu wreszcie znaleźć radość i satysfakcję z życia. Co nie było bez znaczenia, żył nareszcie z dala od getta. Wtedy też zauważył, że Biali to wcale nie "diabły", jak mu wpajano, ale normalni ludzie, z którymi moża pozostawać w dobrych stosunkach. Nie wspominając o oczywistej pomocy w zdobyciu doświadczenia na polu aktorstwa, Baltimore stalo się także miastem, w ktorym Tupac na poważnie zaangażował się w sztuke emceeingu. Nabrał pewności siebie, zaczął pisać teksty robiąc pożytek ze swoich nowojorskich korzeni, co w niewielkich miastach, takich jak Baltimore, wzbudzało automatycznie respekt. W rezultacie już w wieku 14 lat stał się szerzej znany pod pseudonimem MC New York. Jednak w domu nadal się nie przelewało. Afeni często brakowało pieniędzy na zapłacenie rachunków i w mieszkaniu zazwyczaj nie było prądu. Tupac, który zawsze dużo czytał, często uczył się na ulicy, przy świetle latarni. W szkole pozostawił trwałe wrażenie na nauczcielach, którzy byli świadkami objawiania się jego olbrzymiego potencjału.
Niestety Shakur nie skończył nauki w Baltimore - wraz z reszta rodziny przeniósł się po raz kolejny(VI.88), tym razem do Marin City w Kaliforni. "Opuszczenie tej szkoly wywarło na mnie ogromny wpływ. Uznaje to wydarzenie za punkt, w ktorym sie wykoleiłem", powiedział po latach. Przez pewien czas Tupac mieszkał z przyjaciółką matki, która na razie pozostawała w Baltimore. Po kilku miesiącach, gdy do miasta przyjechała Afeni, Shakurowie przeprowadzili się do samego centrum getta, zwanego przez okolicznych policjantów "Dżunglą". W tym samym czasie Afeni zaczęła brać narkotyki. Tupac, wtedy chudy i biedny nastolatek, z powodu swojego statusu często był wyśmiewany i wyszydzany przez handlarzy, od których jego matka kupowała kokainę. W sierpniu 1988 ojczym Tupaca, Mutulu Shakur, został skazany na 60 lat więzienia za udział w napadzie. Sytuacja stała się bardzo trudna. Mimo olbrzymiego szacunku do matki, Tupac nie mógł już dłużej znosić pogarszającego się nałogu i wyprowadził się z jej mieszkania do opuszczonego domu, w którym zamieszkał wraz z grupką znajomych. Razem utworzyli później grupę One Nation Emcees. Chociaż Tupac był dobrym uczniem, z wysoką średnią ocen, w wieku 17 lat porzucił szkołę. Aby zarobić na utrzmanie imiał się różnych zajęć, pracując na przykład w pizzeri. Sprzedawał również narkotyki, dzięki czemu poznał twarde zasady rządzące życiem ulicy. Czas spędzony w Marin City nie został jednak stracony - w tym okresie Tupac na nowo zaangażował się w rap, współpracując z twórcami z okolic Zatoki.
Rok 1990 wyznaczył punkt zwrotny w karierze Tupaca - dzięki działalności na scenie i przyjaźni z Leilą Steiberg poznał Shock'a G - lidera gupy Digital Underground . Wkrótce po spotkaniu Tupac dołączył do zespołu początkowo jako tancerz, później także raper, dostając możliwość zdobycia doswiadczenia i poznania zasad rzadzacych hip-hopowym biznesem. W trasie dowiedział się, że jego matka ponownie bierze narkotyki, co wpłynęło na znaczne oziębienie stosunków pomiędzy nimi. Tupac na pewine czas odsunął się od Afeni. Rok później Tupac zadebiutował wreszcie na epce DU "This is AN E.P. Release" (3.I.91) hitem "Same Song". Wkrótce pojawił się także na płycie "Sons of The P.". Już jako pełonoprawny członek DU przybrał pseudonim "Rebel of the Underground", który niewątpliwie trafnie charakteryzował charakter Paca - nadpobudliwość i nieprzewidywalność. Na ten okres przypadł także filmowy debiut artysty - w niskobudżetowym "Nothing But Trouble" zagrał rapera wraz z calym Digital Underground. Kariera Tupaca nabrała szybkiego tempa dopiero na przełomie lat 1991 i 1992. W 1991 opuścił DU, aby rozpocząć pracę nad własnym projektem, czego efektem był pierwszy solowy album zatytułowany "2Pacalypse Now", wydany 12 listopada. Album ten ukazał liryczny talent Tupaca, zaś jego samego wykreował na spostrzegawczego i inteligentnego obserwatora otaczającej rzeczywistości. Teksty pozwalają zauważyć również mocne zaangażowanie Shakura w sprawy czarnej społeczności Ameryki - piętnują brak sprawiedliwości, brutalność policji i beznadziejną sytuację dużej części amerykańskiego społeczeństwa. Dzięki singlom "Brenda's Got A Baby" i "Trapped" sukces płyty i tym samym Tupaca stał się faktem. Ponadprzeciętny talent dał mu również możliwość zagrania jednej z głównych rół w filme Ernesta Dickersona "Juice", ktorego premiera miała miejsce 17 stycznia. Rola brutalnego, nerwowego, psychotycznego mordercy z getta - Bishopa - długo pozostawała tematem gorących spekulacji, czy Tupac tylko grał, czy po prostu był sobą. W miedzyczasie (XII.91) rozegrał się pierwszy z wielu poźniejszych epizodów, których akcja toczyła się na salach sądowych lub w aresztach. Artysta pozwał do sądu Miasto Oakland za rzekome brutalne pobice przez policjantów, które nastąpiło podczas zatrzymania go za nieostrożne przechodzenie jezdni. Wysokosc pozwu wynosiła 10,000,000 $!
Wydanie "2Pacalypse Now" spowodowało nawarstwienie się znacznej ilosci kontrowersji i niepokojów dotyczących artysty, które w kombinacji ze splotem nieszczęśliwych wydarzeń negatywnie wpłynęły na pozycję i sposób postrzegania Tupaca w USA. 11 kwietnia 1992 roku 19-letni Ronald Ray Howard zastrzelił teksańskiego strażnika, zainspirowany, według jego adwokata, przez kasetę "2Pacalypse Now", która została znaleziona w magnetofonie zabójcy. Wydawało się, że wraz z rosnącą popularnością artysty narastały jego problemy. Sierpniowe występy w czasie obchodów 50-lecia Marin City skończyły się bojką z innym raperem, Dimitrusem Striplinem, w czasie ktorej doszło do strzelaniny. Jedna z kul (jak się później okazało wystrzelona z broni należącej do Tupaca) przypadkowo śmiertelnie raniła 6-letniego Qu'ida Walkera Teale. Przebieg zdarzenia nie został do końca wyjaśniony - epilog w sądzie nie zakończył się skazaniem żadnego z uczestników zajścia; ostatecznie wytwórnia Tupaca - Interscope Records - zapłaciła rodzicom chłopca pół miliona dolarów za zaniechanie roszczeń w sądzie. Wydarzenia te rozpętały prawdziwa wojnę z rzadem. Ówczesny wiceprezydent Dan Quayle w sławnym oświadczeniu domagał się wycofania płyty ze sprzedaży twierdząc, że "nie ma dla niej miejsca w naszym spoleczenstwie". Ostatecznie płyta pozostała w sklepach. Po pewnym czasie sprawa trochę przycichła, niemniej kontrowersje otaczające artystę na dobre zakorzeniły się w umysłach Amerykanów.
Czas od wydania "2Pacalypse Now" Tupac spędził pracowicie, nagrywając materiał na nową płytę. Drugi solowy album zatytulowany "Strictly 4 My N.I.G.G.A.Z." ukazał się w lutym 1993. Zasłużony sukces płyty (platyna) miał duży wpływ na fakt, że w tym samym roku Tupac otrzymał nominację do nagrody Grammy w kategorii "najlepszy debiut". Ukoronowaniem wspanialego okresu okazała się rola w filmie Johna Singletona "Poetic Justice"(23.VII), gdzie Tupac zaprezentowal się u boku samej Janet Jackson . Ekranizacja ta umocniła pozycję Tupaca-aktora i udowodniła, że niekoniecznie muzyka jest jego najwiekszym atutem.
W tym samym czasie niewątpliwe osiągnięcia na scenie zostały przyćmione przez kolejne wybryki artysty- ciąłe zatargi z prawem zdawały się być wpisane w duszę i wolę Shakura. Nie mogąc pozbyć się śladów getta ze swojej mentalności, nadal "kultywował" ideologię "Thug Life", którą tak łatwo odnaleźć można było w jego utworach, i jak się okazało, także w rzeczywistości. 13 marca został aresztowany za bójkę z kierowcą w Hollywood, ktory nie zgodził się, aby Tupac zażywał w jego samochodzie narkotyki; oskarżenia odrzucono. Niecałe dwa miesiące później - 5 kwietnia - miało miejsce kolejne aresztowanie, tym razem w Lansing w stanie Michigan, pod zarzutem próby pobicia kijem baseballowym miejscowego rapera. Rezultat - 10 dni więzienia. Potem było coraz gorzej. Podczas koncertu w Pine Bluff w stanie Arkansas kobieta o nazwisku Jacquelyn McNealey została trafona przez zbłąkaną kulę. Pocisk uszkodził jej rdzeń kręgowy, powodując paraliż dolnej połowy ciała. Po śmierci Tupaca kobieta zaskarżyła klub, w którym odbywał się koncert oraz majątek Shakura twierdząc, że artysta podburzając tłum wywołał wybuchową atmosferę, która zakończyła się strzelaniną. 31 pazdziernika Tupac ponownie trafił do aresztu - tym razem oskarżenie okazało się poważniejsze: postrzelenie dwóch nie będących na służbie policjantow, rzekomo w obronie napastowanego przez nich czarnego motocyklisty. Oskarżenia zostały ostatecznie odrzucone - śledztwo w tej sprawie odkryło wiele nieprawidłowości i nadużyć. Udowodniono m.in. , że to pijani policjanci sprowokowali incydent, zaś broń przez nich użyta pochodziła z rewizji i oficjalnie została skonfiskowana. Ponad dwa tygodnie później (18.XI) do sądu trafił pozew 19-letniej kobiety, która oskarżyła Tupaca i jego trzech przyjaciól o napastowanie seksualne i gwałt. Najprawdopodobniej fakt ten przesądził o grudniowej decyzji wytwórni filmowej Columbia Pictures, która wymusiła na reżyserze Johnie Singletonie odebranie Tupacowi roli w jego nowym filmie "Higher Learning (Studenci)" (XII.93). Początek następnego roku wydawał się przynosić stabilizację - Shakur otrzymał główną rolę w filmie "Menace II Society". Niestety po dwóch miesiącach zdjęć reżyser Alan Hughes zwolnił Tupaca. Krótko po tym artysta został ponownie aresztowany i skazany na 15 dni aresztu i prace społeczne za pobicie reżysera(10.III). W międzyczasie pojawiły się jeszcze oskarżenia o nielegalne posiadanie broni i pobicie. Pod koniec 1993 roku Shakur zdobył rolę w filmie "Nad Obreczą", który wszedł na ekrany 24.III. Ścieżka dźwiękowa do filmu, na której znalazł sie utwor "Pour Out A Little Liquor" zespołu Thug Life, złożonego z Paca i kilku przyjaciół, sprzedała sie w 2 milionach egzemplarzy. Pół roku później (24.IX) na półki trafiła pierwszą płyta zespołu. Ciekawe teksty i współpraca dobrych MCs zapewiniła krążkowi złoto. W 1994 roku Tupac zagrał jeszcze epizodyczną rolę w filmie Bullet, który nie wszedł jednak nigdy na ekrany kin. Niestety, po raz kolejny dała znac o sobie "thug side" Tupaca - w kwietniu został aresztowany w Los Angeles pod zarzutem nielegalnego posiadanie broni i marihuany. Sytuację pogorszyło zamordowanie policjanta w Milwaukee (7. IX), który zabity został przez 2 nastolatkow zainspirowanych rzekomo przez utwór Tupaca - "Souljah's Story".
W listopadzie znalazła swój finał sprawa domniemanego gwaltu - proces zakończył się uznaniem Tupaca winnym jedynie nadużycia seksualnego; orzeczeniem sądu uniewinniono go z zarzutu nielegalnego posiadania broni i gwałtu. Wyrok - od 1,5 do 4 lat wiezienia. Tupac wypowiada sie na temat tej sprawy w wywiadzie Ready To Live, zaś relację ofiary możecie znaleźć tutaj. Dzień przed ogłoszeniem wyroku miało miejsce wydarzenie o wiele bardziej szokujące dla Tupaca. Scena, które rozegrała się 30.XI w studiu nagraniowym w Nowym Jorku, odcisnęła trwałe piętno na twórczości i życiu Tupaca. Podczas drogi na sesję nagraniową w Quad City w Nowym Jorku artysta został postrzelony 5 razy i okradziony z biżuterii i pieniędzy o łącznej wartości 40,000 $. Najprawdopodobniej ze względów bezpieczeństwa zaledwie 3 godziny po operacji Tupac wypisał się ze szpitala, a w sądzie pojawił się na wózku inwalidzkim, cały w bandażach, bardzo osłabiony. Sprawa pozostaje do dziś niejasna i prawdopodobnie (jak w przypadku śmierci artysty) pozostanie taką na zawsze. Sam Shakur wysunął oskarżenia pod adresem Puffiego i Notoriusa, ktorzy mieli według niego wiedzieć o planowanym zamachu. Wypadek z końca listopada znacznie zaognił sytuację między Wschodem a Zachodem, zaś Bad Boy Entertainment z Biggiem i Puffem na czele stało się obiektem wielokrotnych słownych ataków Tupaca.
14 lutego Shakur rozpoczął odsiadywanie wyroku w więzieniu Clinton Correctional Facility w miejscowości Dannemora w stanie Nowy Jork. Czas spędzony w więzieniu znacząco wpłynął na zmiane osobowości Shakura i sklonił do ponownego przemyslenia drogi i stylu życia. Oto, co mówił o metamorfozie, którą przeszedł w więzieniu:
Bandyckie Życie już się dla mnie skończyło. Jeżeli ono naprawde istnieje, niech ktoś inny je reprezentuje - jestem już tym wszystkim zmęczony. Wszedłem w to za głęboko. Sam byłem Bandyckim Życiem.
1 kwietnia, gdy Tupac przebywał nadal w więzieniu, ukazała się jego 3 solowa plyta - "Me Against The World", która zadebiutowała od razu na pierwszym miejscu Billboardu i przy znaczącym udziale singla "Dear Mama" doszła do podwojnej platyny w 7 miesiecy. Utwory na krążku to wspaniałe, poetyckie teksty, pełne uczuć wyznania i dojrzałe przemyślenia, które w pokazały mało dotąd znaną stronę artysty. W pełni zasłużony sukces płyty Tupac musiał ogladac zza kratek. Miesiące spędzone w więzieniu to bez wątpienia jeden z najtrudniejszych okresów w życiu Tupaca. Problemy z marihauną, pogłoski o gwałcie, wolny czas na spojrzenie wstecz i przemyślenia zmieniły Paca. Mocno przeżył pobyt za kratkami, co nie powinno dziwić, biorąc pod uwagę jego aktywną i burzliwą osobowości. Jak powiedział, obawiał się wtedy o swoje życie. Przez ponad pół roku tłumił w sobie emocje i uczucia, przygotowując się na do czekającej go konfrontacji, do jakiej miało dojść po opuszczeniu więzienia. Przysięgał, że nigdy nie powróci do stylu życia jaki prowadził przed zaaresztowaniem. W maju wziął ślub ze swoją dziewczyną Keishą Morris, lecz zaraz po opuszczeniu aresztu doszło do rozwodu. Jak mówił potem, decyzja została podjęta za szybko - będąc w więzieniu myślał, że robi dobrze, jednak szybko rozwijająca się kariera i zmiana stylu życia po wyjściu na wolność stanęły na drodze ich związkowi.
Mówiąc o tym okresie podkreślał, że niewiele osób odwiedziło go za kratkami, nie wspominając nawet o tych, których uważał za przyjaciół. Jak się okazało, nie wszyscy spisali Tupaca na straty - taką osobą byl Marion "Suge" Knight, prezes wytworni Death Row Records. Wykorzystując desperację i chęc wyjścia na wolność skłonił Tupaca do podpisania kontraktu. Na jego mocy, w zamian za nagranie trzech albumów, Death Row miało wpłacić kaucję w wysokości 1.4 miliona dolarów, wyznaczoną podczas procesu apelacyjnego. Od razu po wyjściu na wolność Shakur wsiadł do wynajętego odrzutowca i tej samej nocy rozpoczął w Los Angeles pracę nad pierwszym z trzech zaplanowanych albumów. Od tego czasu Suge i Tupac stali się nierozłączni. Według wielu była to najgorsza decyzja, jaką artysta kiedykolwiek podjął; ostrzegano go o władzy, jaką miał mieć nad nim Suge. Według wielu opinii do podpisania kontraktu by nie doszło, gdyby Tupac nie przebywał w więzieniu. Jednak na jego utrzymaniu wciąż pozostawał matka, siostra i reszty rodziny. Do tego dochodziły koszty sądowe i wynagrodzenia adwokatów, więc artysta wydawał się nie mieć wyboru.
All Eyez On Me okazał się najbardziej dochodowym albumem Tupaca - od premiery, która miala miejsce 13 lutego 1996 sprzedano go w ponad 9 milionach egzemplarzy (pieciokrotna platyna do 25.IV). Sam singiel z utworem California Love nagranym wraz z Dr Dre kupiło ponad 2,5 mln. fanów. AEOM to plyta w rapie rewolucyjna - po raz pierwszy w historii na CD wydany został album dwupłytowy. W 1996 roku Tupac zaręczył się z córką Quicy Jonesa - Kidadą. Jak zauważyło wielu jego znajomych, obietnice poprawy okazały się pustymi słowami. Ciągły konflikt rozgrywający się wewnętrz jego duszy polegał prawdopodobnie na zderzeniu postrzegania rzeczywistości z perspektywy więzienia, z pokusami i wymogami otaczającego go świata. Bedęc za kratkami Tupac powiedział reporterom, że jest już innym człowiekiem, lecz po uwolnieniu wrócił do swojego dawnego życia, ostrych wypowiedzi i pokazywania publicznie znaków gangów. W wielu aspektach stał się twardszy niż kiedykolwiek przedtem. Nowy Tupac głosił sprzeciw wobec przemocy, ale często sam postępował niezgodnie z tymi zasadami.
Gdy popularność i uznanie dla AEOM rosły (nominacja Grammy w kategorii najlepszego albumu i najlepszej piosenki wykonywanej przez kilku artystow dla California Love i How Do U Want It), pomiędzy majem a sierpniem Tupac skonczył zdjęcia do dwóch filmów -"Gridlock'd"(poski tytuł: KLINCZ) z Timem Rothem oraz "Gang Related" (Brudny Glina/Gangsterskie Porachunki) z Jamesem Belushim. Lutowy numer Vibe'a spowodował wielki skandal - w wywiadzie Tupac wpomniał o romansie z żoną Biggiego - Faith Evans, która natychmiast zdementowała tę sensację. W maju 1996 Tupac i Snoop Doggy Dogg wypuścili singiel "2 Of Amerikaz Most Wanted" z ostatniej płyty Shakura; w teledysku ukazano karykatury Notoriusa B.I.G i Seana "Puffy" Combsa i karę, jaką ponoszą za zorganizowanie strzelaniny w Nowym Jorku. Nastęny miesiąc przyniósł osławiony singiel "Hit 'Em Up". Utwór ten jest dobrym przykładem tzw. "dissu", ktorego głównym motywem jest liryczny atak na rywali. W tym przypadku słowna ofensywa Shakura koncentruje się na grupie Mobb Deep i Nasie oraz całości nowojorskiego Bad Boy Entertaniment, w którym główne skrzypce grali Notorius B.I.G i Sean Combs. W poszczególnych tekstach Tupac obraża ich, wyzywa, prowokuje, obarczając odpowiedzialnością za zamach w Nowym Jorku; wielokrotnie też wypomina im niewdzięczność i podrabianie jego stylu. Ta taktyka silnie zaogniła sytuację pomiedzy ekipami związanymi z Death Row Records i Bad Boy Entertainment. Prawdopodobnie na tym tle doszło do spięć w czasie rozdania nagrod Soul Train w Los Angeles oraz bójek na nowojorskiej imprezie zorganizowanej przez MTV.
W międzyczasie Tupac skończył nagrywanie materiału na ostatnią płytę, już pod pseudonimem Makaveli, której premiera była przewidziana na październik. Tym samym Shakur miał wypełnić warunki umowy zawartej z Sugiem, co umożliwiało mu opuszczenie Death Row. Powszechnie było wiadomo, jak bardzo bardzo zależy mu na odejściu od Suga i wyrwania się spod ograniczającego go piętna. Rozpoczął nawet przygotowania do otwarcia własnej wytwórni, Makaveli Records i zwolnił swojego adwokata. Czy więć rzeczywiście chciał się zmienić, odrzucając ostatecznie ideologię "Thug Life"? Niestety, nie przekonamy się już o tym nigdy. 7 września, po walce Tyson-Seldom, Tupac jadąc z Sugiem na imprezę dobroczynną w Las Vegas został postrzelony przez nieznanego napastnika w białym Cadillacu. Mimo kilku operacji z wycięciem prawego płuca włącznie, umarł 13 wrzesnia o 16:03 w Universal Medical Center, gdzie przewieziono go po zamachu. Ciało zostało spalone. Spoczywaj w pokoju.....
5 listopada na półki sklepowe trafiła płyta nad którą pracował Pac do śmierci. Do dyskografii doszły jeszcze: zawierający wcześniejsze utwory Tupaca album "R U still down?[remember me]" wypuszczony 25 listopada 1997, wydane w Japonii i Australii "Static" oraz "Here After", krążek "In His Own Words" z wywiadem przeprowadzonym w stacji WSKMEL oraz kilkoma niepublikowanymi wcześniej piosenkami i wreszcie album "Greatest Hits", który już sprzedał się w ponad 5 milionach egzemplarzy. Spuścizny Shakura dopełniają dwa fimy z jego udziałem - Gridlock'd (II) i Gang Related (8.X), do którego zdjęcia Tupac zakończył tydzień przed śmiercią. 21 grudnia ukazała się nowa płyta Tupaca - "Still I Rise", zawierająca w większości utwory Tupaca nagrane wraz z jego podopiecznymi - zespołem "Outlawz". W marcu roku 2001 ukazała się nowa płyta "Until The End Of Time", zawierające utwory Tupaca z okresu obecności w Death Row.
